Biwi KE Zimme Bachche Ko Dudh Pilaane la Hukm

શું બાળકને ધવડવવાની(સ્તનપાનની)જવાબદારી પત્નીની છે?

⭕ આજના મસાઈલ નંબર:: ૩૭૨૪⭕

શું બાળકને દૂધ પીવડાવવાની જવાબદારી પત્નીની નથી?

🔵જવાબ🔵

حامدا و مصلیا مسلما

અલગ-અલગ પરિસ્થિતિમાં બાળકને દૂધ પીવડાવવાના અલગ-અલગ હુકમ છે, જે નીચે લખેલા છે.

૧: જો બાળકનું પાલન-પોષણ માતાના દૂધ સિવાયના દૂધથી થઈ શકે, અને પિતા પાસે પણ શક્તિ હોય, તો માતાને સ્તનપાન કરાવવાની ફરજ પાડવામાં આવશે નહીં, અન્ય વ્યવસ્થાની જવાબદારી બાળકના પિતાની રહેશે.

૨ જો બાળક માતા સિવાય અન્ય કોઈ પાસેથી દૂધ ન લે, અથવા દૂધ પીવડાવવા માટે અન્ય કોઈ સ્ત્રી ન મળે, અથવા પિતા દૂધ પીવડાવવાની મજૂરી ચૂકવવાની ક્ષમતા ધરાવતા ન હોય, તો માતાને દૂધ પીવડાવવાની ફરજ પડશે.

૩: પરિણીત પત્ની અથવા (છૂટાછેડા આપેલ) તલાક-એ-રજઈ આપેલ પત્ની તેના બાળકના ભરણપોષણની મજૂરી તેના પતિ પાસેથી લેવા માટે હકદાર નથી; ‌ પરંતુ જો તલાક-એ-બાઇના (જેમાં લગ્ન તુરંત સમાપ્ત થાય છે, નિકાહ વિના રુજુઅ કરી શકાતું નથી) આપવામાં આવ્યું છે, તો તે ઈચ્છે તો દુધ પીવડાવવાની મજૂરી લઈ શકે છે. તે જ રીતે, તલાક-એ-રજઈ ના સંજોગોમાં ઈદ્દતનો સમયગાળો પુર્ણ થયા પછી મજૂરી લઈ શકે છે.

૪ જો એક પરિણીત પત્ની તેની શૌક્ય (બીજી પત્ની)ના બાળકને દૂધ પીવડાવવા ના સંજોગો ઉભા થાય, તો શરિયત મુજબ તેમાં કોઈ બાધ નથી.

📗કિતાબુલ મસાઇલ ૫/૩૭૦ બા હવાલા
📘અલ-ફતવા અલ-હિંદીયાહ, કિતાબુત તલાક / અલ-ફસલૂર રબે ફી નફકતિલ ઔલાદ ૧/૫૬૦-૫૬૧

و الله اعلم بالصواب

✍🏻 મુફ્તી ઈમરાન ઈસ્માઈલ મેમણ હનફી
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ, રામપુર સુરત, ગુજરાત, ભારત.

बीवी के ज़ीम्मे बच्चे को दूध पिलाने का हुक्म

⭕आज के मसाइल नंबर ३७२४⭕

क्या बीवी के ज़िम्मे अपने बच्चे को दूध पिलाना ज़रूरी नहीं?

🔵जवाब🔵
حامدا و مصلیا مسلما

बच्चे को दूध पिलाने का अलग-अलग सुरत का अलग-अलग हुक्म है जो नीचे लिखा जाता है।

१ : अगर बच्चे की परवरिश मां के दूध के अलावा कोई दूसरे दूध से हो सकती है, और बाप के पास ताकत भी हो तो मां को दूध पिलाने पर मजबूर नहीं किया जाएगा, बच्चे का बाप दूसरे इन्तिज़ाम का ज़िम्मेदार होगा।

२ अगर बच्चा माँ के अलावा किसी और का दूध ना ले या कोई और औरत दूध पिलाने वाली ना मिले, या बाप के पास दूध पिलाने वाले की मज़दूरी देने की गुंजाईश ना हो, तो माँ को दूध पिलाने पर मजबूर किया जाएगा।

३ : निकाह की हुई बीवी या तलाक ए रजई दी हुई बीवी अपने बच्चे को दूध पिलाने की मजदूर शौहर से लेने की हकदार नहीं है; लेकिन तलाके बाईना (जिस में निकाह फोरन खतम होता है बिना निकाह रुजुअ नहीं कर सकता) दी हो तो अगर चाहे तो मजदुरी ले सकती है ईसी तरह तलाक ए रज’इय्याह इद्दत गुजर जाने के बाद मजदुरी मांग सकती है।

४ अगर निकाह की हुई बीवी से अपनी दूसरी बीवी के बच्चे को दूध पिलाने के लिए उजरत यानी मजदूर का मामला सामने आए तो इस्मे शरीयत के एतबार से कोई नुकसान नहीं है।

📗किताबुल मसाइल ५/३७० बा हवाला
📘अल फतवा अल हिंदियाह, किताबुत तलाक / अल फस्लूर रबे फी नफकतिल औलाद १/५६०-५६१

و الله اعلم بالصواب

✍🏻 मुफ़्ती इमरान इस्माइल मेमन हनफ़ी
🕌 उस्ताज़े दारुल उलूम, रामपुर सूरत, गुजरात, भारत।

دودھ پیتے بچے کے لیے رضاعت کا حکم

⭕آج کا سوال نمبر ۳۷۲۵⭕

اگر ماں کم زور ہے اور اس کی چھاتیوں میں دودھ نہیں اترتا یا کوئی اور عذر ہے تو کوئی اور دودھ پلانے والی کا انتظام کرنا ضروری ہے؟ اگر شوہر غریب ہے تو کیا تب بھی اس کے ذمے دودھ پلانی والی کا انتظام کرنا ضروری ہے؟

🔵جواب🔵

حامدا و مصلیا و مسلما

۱، اگر بچہ کی پرورش ماں کے دودھ کے علاوہ متبادل دودھ سے ہو سکتی ہو اور باپ کے پاس وسعت بھی ہو، تو ماں کو اُسے دودھ پلانے پر مجبور نہیں کیا جائے گا؛ بلکہ باپ متبادل انتظام کا ذمہ دار ہوگا۔

۲, اگر بچہ ماں کے علاوہ کسی اور کا دودھ نہ لے، یا کوئی اور عورت دودھ پلانے والی دستیاب نہ ہو، یا باپ کے پاس مرضعہ کی اُجرت دینے کی گنجائش نہ ہو، تو ماں کو ا سے دودھ پلانے پر مجبور کیا جائے گا۔

۳، منکوحہ بیوی یا مطلقہ رجع یہ اپنے بچہ کو دودھ پلانے کی اجرت شوہر سے لینے کی حق دار نہیں ہے، البتہ مطلقہ بائنہ اگر چاہے تو اُجرت لے سکتی ہے۔ اسی طرح مطلقہ رجعیہ عدت گذر جانے کے بعد اُجرت کا مطالبہ کر سکتی ہے۔

۴, اگر منکوحہ بیوی سے اپنی دوسری بیوی کے بچے کو دودھ پلانے کے لئے اُجرت کا معاملہ کرے، تو اس میں شرعاً کوئی حرج نہیں ہے۔

📘 کتاب المسائل 5/480

واللہ اعلم بالصواب

✍️ مفتی عمران اسماعیل میمن حنفی

🕌 استاد دارالعلوم رام پور سورت گجرات انڈیا