Shart Par Gaadi (vehicle) Lena

શર્ત પર ગાડી (વાહન) લેના

⭕ આજ કા સવાલ નં. ૩૪૫૮ ⭕

આજકલ ગાડી કી ઝરૂરત હો તો ગાડી કી કિંમત સે કમ પૈસા દેને પર ગાડી મીલતી હૈ.
મસલન ૩૦,૦૦૦ રૂપયે દો તો ૫૦,૦૦૦ યા ૬૦,૦૦૦ વાલી ગાડી ઇસ્તેમાલ કે લીયે મીલતી હૈ, જીતને મહિને ઇસ્તેમાલ કરની હો ઇસ્તેમાલ કરકે વાપસ દેના શર્ત હોતા હૈ,
જબ વાપસ દેને જાના હો તો અગર ગાડી મેં કુછ ખરાબી પૈદા હુઇ હૈ તો ઉસે રીપેરીંગ કરવા કે ઉસી હાલત પર ગાડી વાપસ દેના શર્ત હોતા હૈ, શર્ત કે મુવાફીક ગાડી લોટાઇ જાયે તો ગાડીવાલા ઉસ ગાડી કી દી હુઇ કિંમત મસલન ૩૦,૦૦૦ પુરી દેતા હૈ વરના રીપેરીંગ ખર્ચ કાટ લેતા હૈ તો ઇસ તરહ ગાડી ખરીદના જાઇઝ હૈ.?

અગર જાઇઝ ના હો તો જાઇઝ હોને કી સૂરત બતાને કી ગાઝારીશ, કયુંકે બહોત સે લોગ ઐસા કર રહે હૈ, ઇસે લોગ રહન‍ (ગીરવી) પર ગાડી લેના કહેતે હૈ.

🔵 જવાબ 🔵
حامدا و مصلیا و مسلما

વાપસ કરને કી શર્ત કે સાથ ગાડી ખરીદના ઔર બેચના જાઇઝ નહિં, કોઇ ચીજ ખરીદને કે બાદ ખરીદનેવાલા ઉસકા માલીક બન જાતા હૈ, ઇસલીયે ઉસપર વાપસી કી શર્ત લગાને સે મામલા ફાસીદ – ખરાબ ઔર નાજાઇઝ હો જાતા હૈ.

દુસરી ખરાબી ઇસમેં યેહ હૈ કે ગાડી પૈસે (કિંમત) દી હૈ વોહ ઉધાર/કર્ઝ કર હુકમ મેં હૈ, પૈસે ઉધાર દેકર ગાડી સે નફા ઉઠાના સૂદ કહેલાયેગા, જો બડા હી સખ્ત ગુનાહ હૈ.

ઇસકે જવાઝ કી શકલ યેહ હૈ કે વાપસ દેને કી શર્ત ગાડી દેતે વકત ના લગાઇ જાયે બલકે જીતની કિંમત દેકર ગાડી લેની હો ઉતની કિંમત લેકર ઉસે ગાડી બેચ દી જાયે. શરીઅત મેં ઝબાની બેચ દેના કાફી હૈ. બેચને કો લીખ કર દેના ઝરૂરી નહિં, બેચને કે બાદ ઉસસે વાદા લીયા જાયે કે ગાડી હમકો હી વાપસ દેના તુમ્હારી પુરી કિંમત હમ તુમકો ગાડી અસલી હાલત પર લૌટાને કી સૂરત મેં વાપસ કર દેંગે. ખરીદાર કા ગાડી વાપસ કરના અખ્લાકી ફરીઝા કહેલાયેગા.

📗 ફતાવા મહમુદિયા ડાભેલ ૧૬/૨૫૮ બ-હવાલા.

📘 રદ્દુલ મુખ્તાર ૫/૨૭૫.
و الله اعلم بالصواب

✍🏻મુફ્તી ઇમરાન ઇસ્માઇલ મેમન
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ રામપુરા, સૂરત, ગુજરાત, ઇંડિયા.

शर्त पर गाडी (व्हीकल) लेना

⭕आज का सवाल नंबर ३४५८ ⭕

आज कल गाडी की ज़रुरत हो तो गाडी की कीमत से कम पैसा देने पर गाड़ी मिलती है,
मसलन ३०००० रुपये दो तो ५०००० या ६०००० वाली गाडी इस्तेमाल के लिए मिलती है ,
जितने महीने इस्तेमाल करनी हो इस्तिमाल कर के वापस देना शर्त होता है .
जब वापस देने जाना हो तो अगर गाड़ी में कुछ खराबी पैदा हुई है तो उसे रिपेरिंग करवा कर उसी हालात पर गाडी वापस देना शर्त होता है.
शर्त के मुवाफ़िक़ गाडी लौटाई जाये तो गाडी वाला उस गाडी की दी हुई कीमत मसलन ३०००० पूरी देता है वरना रिपेरिंग खर्च काट लेता है तो इस तरह गाड़ी खरीदना जाइज़ है ?

अगर जाइज़ ना हो तो जाइज़ होने की सूरत बताने की गुज़ारिश, क्यों के बहोत से लोग ऐसा कर रहे है. इसे लोग रहन पर गाड़ी लेना कहते है.

🔵जवाब🔵

حامدا و مصلیا و مسلما

वापस करने की शर्त के साथ गाडी खरीदना और बेचना जाइज़ नहीं.

कोई चीज़ खरीदने के बाद खरीदने वाला उसका मालिक बन जाता है, इसलिए उस पर वापसी की शर्त लगाने से मुआमला फ़ासिद – ख़राब और ना जाइज़ हो जाता है.

दुसरी खराबी इस में ये है के गाडी पैसे (कीमत) दी है वह उधार – क़र्ज़ के हुकम में है, पैसे उधर देकर गाड़ी से नफा उठाना सूद कहलायेगा. जो बड़ा ही सख्त गुनाह है.

इस के जवाज़ की शक्ल ये है के वापस करने की शर्त गाडी देते वक़्त न लगाई जाये बल्कि जितनी कीमत देकर गाड़ी देनी हो उतनी कीमत लेकर उसे गाड़ी बेच दी जाये. शरीअत में ज़बानी बेच देना काफी है. बेचने को लिख कर देना ज़रूरी नहीं, बेचने के बाद उस से वादाह लिया जाये के गाडी हम को ही वापस देना तुम्हारी पूरी कीमत हम तुम को गाड़ी असली हालात पर लौटाने की सूरत में वापस कर देंगे.
खरीदार का गाडी वापस करना अख़लाक़ी फ़रीज़ा कहलायेगा .

📗फतावा महमूदिया दाभेल १६ / २५८ बा हवाला
📘 रद्दुल मुहतर ५ /२७५

و الله اعلم بالصواب

✍🏻 मुफ़्ती इमरान इस्माइल मेमन हनफी
🕌 उस्ताज़े दारुल उलूम, रामपुर सुरत, गुजरात, इन्डिया

شرط کے ساتھ گاڑی 🚙 خریدنا

⭕ آج کا سوال نمبر ٣٤٥٨⭕

آجکل گاڑی کی ضرورت ہو تو گاڑی کی قیمت سے کم پیسا دینے پر گاڈی ملتی ہے… اسکی شکل یہ ہے
.مثلا ۳۰۰۰۰ تیس ہزار روپے دیدو تو ۵۰،۰۰۰یا ۶۰۰۰۰ ہزار والی گاڑی استعمال کے لیے مل جاتی ہے اس شرط پر کے جتنے مہینے چاہو استعمال کرو واپس کرنی ہوگی اور ہمیں ہی دینی ہوگی
نیز واپسی کے وقت گاڑی کو اسکی اصل حالت میں بغیر کسی نقصان کے دینی ہوگی اگر کچھ نقص ہو گیا ہو تو بنواکے دینی ہوگی
اگر گاڑی اصل حالت پر واپس لوٹادی گئی تو ہماری دی ہوئ پوری رقم ہمیں واپس مل جائگی ورنہ کچھ کاٹ کر ملیگی
اس طرح گاڑی خریدنا جائز ہے؟

اگر جائز نہ ہو تو کوئ جواز کی شکل بن سکتی ہو تو بتلانے کی درخواست؟

🔵 جواب 🔵

حامدا و مصلیا و مسلما

… واپس کرنے کی شرط پر گاڑی خریدنا جائز نہیں ہے
کوئی چیز خریدنے کے بعد خریدار اسکا مالک ہو جاتا ہے اسلئے اسپر واپسی کی شرط لگانا شریعت کی نظر ميں معاملے کو فاسد کر دیتا ہے
…دوسری خرابی یہ ہے کہ مذکورہ شکل میں گاڑی والے کو جو رقم دی ہے وہ گویا ادھار کے حکم میں ہے اور پیسے ادھار دیکر عوض میں مقروض کی گاڑی سے فایدہ اٹھانا سود ہے جو بڑا ہی سخت گناہ ہے

اس کے جواز کی شکل یہ ہے کہ واپس کرنے کی شرط گاڑی دیتے وقت نہ لگاے بلکہ جتنی قیمت لے رہے ہو وہ لیکر گاڑی خریدار کو بیچ دے… کاغذات نہ بناے
بیچنے کے بعد اس سے وعدہ لےلیا جائے کہ گاڑی ہمکو ہی واپس دینا تمہاری پوری قیمت ہم تمکو مذکورہ بالا شرائط کے مطابق گاڑی لوٹانے پر دے دینگے
اب خریدار کا گاڑی لوٹا دینا اخلاقی فریضہ رہیگا

📗 فتاوی محمودیہ ڈابھیل ۱۶/۲۵۸ بحوالہ
📗 ردالمختار ۷/۲۷۵

واللہ اعلم بالصواب

✍🏻مفتی عمران اسماعیل میم حنفی چشتی
🕌استاذ دار العلوم رام پورا سورت گجرات ھند