Bajaj Finance SE Khareedi Ka Hukm

બજાજ ફાયનાન્સ પાસેથી ખરીદી કરવાનો હુકમ

⭕ આજના મસાઈલ નંબર ૩૭૨૨⭕

* શું બજાજ ફાયનાન્સ મારફત ખરીદી કરવી જાઈઝ છે?*

🔵 જવાબ 🔵

حامدا و مصلیا مسلما

અમારી જાણકારી મુજબ, બજાજ ફાઇનાન્સ તેના ગ્રાહકો સાથે હવાલા સાથે વ્યવહાર કરે છે. એટલે કે, તે તેના ગ્રાહક વતી રકમની ચુકવણી કરે છે, અને ત્યારબાદ તેના ગ્રાહક પાસેથી તેને હપ્તે વસૂલ કરે છે, આ કિસ્સામાં બજાજ ફાઇનાન્સ કંપની દુકાનદારને રોકડમાં કિંમત ચૂકવે છે અને ગ્રાહક પાસેથી તેને માસિક હપ્તામાં વસૂલ કરે છે. તેમાં એવી શર્ત હોય છે કે હપ્તાની ચુકવણી સમયસર ન કરવા પર, ખરીદનારને દંડ વગેરે ચૂકવવો પડશે, જ્યારે આ શરત શરિયત મુજબ વ્યાજબી નથી.

આ વ્યવહાર જાઈઝ નં હોવા નું એક કારણ એ છે કે “તાઝીર બિલમાલ” એટલે કે નાણાકીય દંડ છે જે શરિયત મુજબ યોગ્ય નથી.

બીજું, આ કારણે, તે તેના પરિણામ ની દ્રષ્ટિએ વ્યાજ નો વ્યવહાર છે; કારણ કે જે રકમ દંડ તરીકે વસુલ લેવામાં આવશે તે વાસ્તવિક ખરીદનાર દ્વારા ચૂકવવામાં આવેલી રકમ કરતાં વધુ હશે જે વ્યાજ છે.

હવે, આ શરત લેન-દેનની શરૂઆતમાં જ લાદવામાં આવી હોવાથી, જો ખરીદનારને ખાતરી હોય કે તે સમયસર હપ્તો ચૂકવશે, તો પણ તે શરતી વ્યવહાર છે. જે વ્યાજ પ્રતિબંધિત છે,

વ્યાજની શરત સાથેના વ્યવહારો પ્રતિબંધિત છે.

ફતાવા શમીમાં છેઃ
:دار العفتاء جامعۃ العلوم العسلامیۃ بنوری تون

ફતવા નંબર : ૧૪૪૨૦૮૨૦૦૭૨૨.

و الله اعلم بالصواب

✍🏻 મુફ્તી ઈમરાન ઈસ્માઈલ મેમણ હનફી
🕌ઉસ્તાઝે દારુલ ઉલૂમ, રામપુર સુરત, ગુજરાત, ભારત.

बजाज फाइनेंस से खरीदारी का हुक्म

⭕आज के मसाइल नं.३७२२⭕

बजाज फाइनेंन्स के जरिए ख़रीदी करना कैसा है?

🔵 जवाब 🔵
حامدا و مصلیا مسلما

हमारी मालूमात के मुताबिक़ बजाज फाइनेन्स कंपनी अपने ग्राहक के साथ ‘हवाला’ वाला मामला करता है; यानि अपने कस्टमर की तरफ से उसका क़र्ज़ अदा कर देता है, और फिर बाद में क़िस्त-हफ्तों में अपने कस्टमर से वसूल कर लेता है, इस मामले में बजाज फाइनेन्स कंपनी दुकानदार को नक़द क़ीमत अदा कर देती है फिर कस्टमर से क़िस्तवार वसुल करती है, और इसमें यह शर्त होती है कि वक्त पर हप्ते (installment) की अदायगी ना करने की सूरत में ख़रीदार को जुर्माना देना पड़ेगा वग़ैरह, जबकी यह शर्त शरीयत के ऐतबार से जायज़ नहीं है!

एक इस वजह से कि यह (“ताज़ीर बिलमाल” यानी ) “माली” जुर्माना है जो शरीयत के एतबार से जाइज़ नहीं है।

दुसरे इस वजह से के इस में अंजाम और नतीजे के एतबार से एक सूदी मामला है; क्योंकि जो रक़म जुर्माने की सूरत में ली जाएगी वो असल ख़रीदार की तरफ से अदा की गई रक़म से ज़्यादा होगी जो सूद है।

अब चुंके इस मामले की इब्तिदा (शुरूआत ) ही में यह शर्त लगा दी जाती है!
अब चाहे ख़रीदार को यक़ीन हो कि वक्त पर क़िस्त को अदा कर देगा, लेकिन मामले के शुरू ही में क़र्ज़ की ज़िम्मेदारी के साथ-साथ यह सूद वाली शर्त लगा दी गई है, तो इसलिए यह सूद की शर्त के साथ क़र्ज़ का लेन-देन है।
सूद की शर्त के साथ लेन-देन हराम हे।

(फ़तावा शामी )
:دار الافتاء جامعۃ العلوم الاسلامیۃ بنوری ٹاؤن

फतावा नंबर :१४४२०८२००७२२

و الله اعلم بالصواب

✍🏻 मुफ़्ती इमरान इस्माइल मेमन हनफ़ी
🕌 उस्ताज़े दारुल उलूम, रामपुर सूरत, गुजरात, भारत।

بجاج فائنانس سے خریداری کا حکم

⭕آج کا سوال نمبر ٣٧٢٢⭕

بجاج فایننس سے اشیاء خریدنے کا کیا حکم ہے ؟

🔵 جواب 🔵

ہمیں دستیاب معلومات کے مطابق بجاج فائننس اپنے صارف کے ساتھ ’حوالہ‘ والا معاملہ کرتا ہے، یعنی اپنے صارف کی طرف سے اس کا قرضہ ادا کردیتا ہے اور پھر بعد میں قسطوں میں اپنے صارف سے وصول کرلیتا ہے، اس معاملہ میں بجاج فائنانس کمپنی دکاندار کو تو نقد قیمت ادا کر دیتی ہے اور خریدار سے قسط وار وصول کرتی ہے، اور اس میں یہ شرط ہوتی ہے کہ بر وقت قسط کی ادئیگی نہ کرنے کی صورت میں خریدار کو جرمانہ دینا پڑے گا۔۔وغیرہ، جب کہ یہ شرط شرعاً جائز نہیں ہے ۔
ایک اس وجہ سے کہ اس میں تعزیر بالمال (مالی جرمانہ) ہے جوکہ شرعًا جائزنہیں ہے۔

دوسرا اس وجہ سے کہ اس میں انجام اور نتیجہ کے اعتبار سے ایک سودی معاملہ ہے؛ کیوں کہ جو رقم جرمانہ کی صورت میں لی جائے گی وہ اصل خریدار کی طرف سے ادا کردہ رقم سے زائد ہوگی جوکہ سود ہے ، اب چوں کہ اس معاملہ کی ابتدا ہی میں یہ شرط لگادی جاتی ہے؛ اس لیے اگرچہ خریدار کو یقین ہو کہ بروقت قسطوں کوادا کردے گا! لیکن معاملہ کے شروع ہی میں سودی شرط ہے اور قرض کی ادائیگی کی ذمہ داری بھی اسی شرط کے ساتھ لی جاتی ہے۔ تو چوں کہ یہ سود کی شرط کے ساتھ قرض کالین دین ہے۔ اور سود کی شرط کے ساتھ قرض کالین دین حرام ہے۔

فتاوی شامی میں ہے:

“(قوله: لا بأخذ مال في المذهب) قال في الفتح: وعن أبي يوسف يجوز التعزير للسلطان بأخذ المال. وعندهما وباقي الأئمة لا يجوز. اهـ. ومثله في المعراج، وظاهره أن ذلك رواية ضعيفة عن أبي يوسف. قال في الشرنبلالية: ولا يفتى بهذا لما فيه من تسليط الظلمة على أخذ مال الناس فيأكلونه اهـ، ومثله في شرح الوهبانية عن ابن وهبان (قوله: وفيه إلخ) أي في البحر، حيث قال: وأفاد في البزازية أن معنى التعزير بأخذ المال على القول به إمساك شيء من ماله عنه مدة لينزجر ثم يعيده الحاكم إليه، لا أن يأخذه الحاكم لنفسه أو لبيت المال كما يتوهمه الظلمة إذ لا يجوز لأحد من المسلمين أخذ مال أحد بغير سبب شرعي.

وفي المجتبى لم يذكر كيفية الأخذ وأرى أن يأخذها فيمسكها، فإن أيس من توبته يصرفها إلى ما يرى. وفي شرح الآثار: التعزير بالمال كان في ابتداء الإسلام ثم نسخ. اهـ.

(کتاب الحدود ، باب التعزیر،مطلب فی التعزیر باخذالمال، ج:4،ص:61،ط:سعید)

النهرالفائق میں ہے:

وفي (البزازية) وتعليق القرض حرام والشرط لا يلزم انتهى، وهو محمول على ما لو علقه بشرط فيه منفعة للمقرض.”

(باب المتفرقات،ج:3،ص:526،ط: دار الكتب العلمية)

فقط واللہ اعلم

📗ماخذ :دار الافتاء جامعۃ العلوم الاسلامیۃ بنوری ٹاؤن
فتوی نمبر :144208200722
تاریخ اجراء :29-03-2021

و الله اعلم بالصواب